Nieuws

Stinkende casus – column Ria Sluiter

Ik houd van de Noord-Franse kust. Speciaal van het punt waar het Kanaal op zijn smalst is, tussen Cap Blanc Nez en Cap Gris Nez. Op het strand daar kwam ik deze zomer oog in oog te staan met een technologisch hoogstandje: een flyboard waarmee je in je eentje als een enorme horzel rechtopstaand door de lucht kunt vliegen. De Franse ontwerper van het flyboard, Franky Zapata, is er in geslaagd het Kanaal over te steken met zijn eigen uitvinding. Hij is in 20 minuten van het strand van Sangatte naar het Engelse Saint Margaret’s at Cliffe bij Dover gevlogen. Het is 110 jaar geleden dat een andere Fransman, Louis Blériot, als eerste in een vliegtuig over Het Kanaal vloog. Ook dat vliegtuig was een ontwerp van de vlieger zelf. Hij deed er 37 minuten over. 17 minuten tijdwinst, waarbij het flyboard halverwege nog moest tanken ook. Een magere opbrengst van 110 jaar technologische ontwikkeling, maar het nieuws werd opgepikt alsof dit technologisch vernuft bijvoorbeeld onze strijdkrachten verder brengt. Eigenlijk een levensgevaarlijk ding dat in militair opzicht niets méér kan dan wat een onbemande drone ook kan.

Wanneer is een technologische ontwikkeling dan wél de moeite waard? Een vraag die we ons binnen het Technasium voortdurend stellen. Het antwoord zit in het begrip ‘stinkende casus’. Een technasiumopdracht is altijd gebaseerd op een complex, actueel en reëel technologisch vraagstuk. Maar de oplossing van zo’n vraagstuk kan nooit alleen maar uit een technologische component bestaan, omdat de opdracht altijd ingebed is in een maatschappelijke context. Zo’n probleem noemen we in het Technasium een stinkende casus. Ik zie de laatste jaren tot mijn genoegen dat die vraagstukken steeds vaker ook echt stinken, dat wil zeggen, omdat die multidimensionale context deel uitmaakt van de probleemformulering. En de oplossing dus ook.

Door die geïntegreerde aanpak van de technasiumopdrachten komt de echte wereld de school binnen. Het levert onderwijs op dat kinderen beter voorbereidt op die complexe wereld. De actuele en levensechte maatschappelijke vraagstukken zorgen voor gemotiveerde leerlingen. Ze ontwikkelen een onderzoekende en ondernemende houding die bijdraagt aan creatieve en innovatieve oplossingen; oplossingen waar de opdrachtgever van de technasiumopdracht ook echt wat aan heeft. Zo hebben technasiumleerlingen Lucas en Thomas van het RSG Lingecollege voor hun Meesterproef in opdracht van Recycled Island Foundation gewerkt aan het verwijderen van microplastics uit zeewater en rivieren. Voor grote stukken plastics bestaan al systemen – zoals de bekende plasticstofzuiger van Boyan Slat – voor (onzichtbare stukjes) microplastic is dit lastiger. Na het uittesten van verschillende systemen, zijn ze uiteindelijk uitgekomen bij een ingenieus filtersysteem. Om ervoor te zorgen dat het filtersysteem de afgevangen ministukjes plastic vasthoudt, bedachten ze een afsluitklep. Inspiratie hiervoor kwam van de hartkleppen in ons lichaam. Een veelbelovende oplossing voor een actueel wereldwatervraagstuk. Dat vond de jury van de Dutch Youth Water Prize trouwens ook; zij riepen de jongens tot winnaar uit.

Terug naar de Noord-Franse kust, waar behalve een flyboard ook nog steeds heel veel vluchtelingen het Kanaal proberen over te steken. Een enorm maatschappelijk probleem, dat doordat de politiek het maar vooruit blijft schuiven de status van stinkende casus al lang en breed ontgroeid is. Ik hoop dat de nieuwe generatie beleidsmakers en wetenschappers – die nu nog in de schoolbanken zit, betere oplossingen vindt… Het Technasium leidt jonge mensen op tot kritische, maatschappelijk bewuste wereldburgers. Het oplossen van die stinkende casussen zet hen aan tot het nadenken over de wereld van morgen en hoe ze deze een beetje beter kunnen maken. Dat technasiumleerlingen de skills hebben om een technologisch hoogstandje te ontwikkelen om nog sneller over het Kanaal te vliegen is leuk, maar waar het om gaat is weten wat de echte stinkende casus is.

Deze column van Ria Sluiter, directeur van Stichting Technasium, is eerder gepubliceerd in vakblad Van Twaalf tot Achttien – in de editie van oktober 2019 dat in het teken stond van technologie in het onderwijs.

Gepubliceerd: 28 november 2019
Deel dit artikel