Met een gezamenlijk onderwijsproject leren leerlingen van het Technasium over digitale veiligheid en cybercriminaliteit. En ze passen hun opgedane kennis toe om ook bij anderen bewustzijn te creëren. Technasiumleerlingen van Ichthus Lyceum beten het spits af; zij gingen als eerste aan de slag met dit actuele, levensechte cyber security project voor KPN.
KPN Security is dé expert op het gebied van digitale veiligheid en bovendien een vitale schakel in de digitale infrastructuur van Nederland. Ze signaleren dat we ons nog onvoldoende bewust zijn van de gevaren van digitalisering en de impact die het heeft als het misgaat of digitale plekken onbereikbaar zijn. KPN Security en Technasium werken daarom samen in een project om leerlingen meer te leren over cyber security en bewust te maken van hun eigen online gedrag.
‘Als KPN vinden we het vanzelfsprekend dat wij onze verantwoordelijkheid hierin nemen, bijvoorbeeld met dit lesprogramma. Én het houdt ons scherp, want middelbare scholieren kunnen als geen ander kritische vragen stellen en nieuwe inzichten geven. Een mooie win-win!’
Aldus Eduard Hoekx, security strateeg bij KPN en een van de initiatiefnemers van het project.
De technasiumleerlingen maken tijdens het project kennis met ICT-opleidingen en de mogelijkheden voor een cyber security specialist. Bovendien ontwikkelen ze manieren om kwetsbare jongeren of ouderen te informeren over de gevaren van digitalisering en over wat zij kunnen doen om zich beter te beschermen tegen aanvallen of ongewenst gebruik van data.
Security specialisten van KPN
De vierdejaars technasiumleerlingen van Ichthus Lyceum in Driehuis hebben dit schooljaar als eerste meegedaan aan het KPN Security project. Volgens Hoekx kan het nemen van digitale verantwoordelijkheid pas als:
‘Je meer inzicht hebt in de wereld achter de digitale middelen die je dagelijks gebruikt. Bijvoorbeeld in het verdienmodel van apps: gratis bestaat niet. Of in de kwetsbaarheid van mensen en bedrijven in de digitale wereld.’
Middels verschillende workshops die verzorgd worden door een security strateeg en ethisch hacker van KPN leren de leerlingen daarom over thema’s als privacy en persoonsgegevens die in verkeerde handen kunnen vallen.
Leerlingen gingen gedurende het project in teams aan de slag om alle kennis rondom cyber security die ze hebben opgedaan, toe te passen. Zo moeten ze zelf een creatieve manier bedenken om bij een andere doelgroep, zoals kwetsbare jongeren of ouderen, bewustzijn te creëren en hun houding en online gedrag te veranderen. Hun oplossingen presenteerden de leerlingenteams tot slot in aanwezigheid van opdrachtgever KPN.
Ook de docenten zijn bijgespijkerd over digitalisering, de voor- en nadelen en de nieuwste ontwikkelingen op het terrein van cybercriminaliteit. De technasiumdocenten beschikten zo over de nodige bagage om de leerlingen te begeleiden tijdens het uitvoeren van hun project.
Technasiumproject bij uitstek
Het cybersecurity project van KPN Security is een best practice als het gaat om het bevorderen van digitale geletterdheid waarin naast aandacht voor digitale vaardigheden ook waardeoriëntatie en ethiek een rol speelt. Het is ook bij uitstek een technasiumproject: actueel, levensecht en gericht op competentieontwikkeling.
Gezien de grote vraag naar ICT’ers heeft het project als bijkomend voordeel dat de leerlingen niet alleen kennismaken met de ICT-branche, maar ook echt ervaring opdoen in de rol van cybersecurity specialist. Het technasiumonderwijs richt zich op het voorbereiden van leerlingen tot nieuwsgierige en succesvolle studenten van bètatechnische vervolgopleidingen.
Vervolg op succesvolle pilot
In 2018 startte KPN het eerste pilotproject in samenwerking met Technasium St. Michaël College (Zaandam). De afgelopen tijd is het project vele malen uitgevoerd op verschillende scholen en hebben honderden jongeren de nodige cyberkennis opgedaan. Nu is het verder doorontwikkeld tot een actueel, levensecht project op het gebied van cybersecurity. De projectbeschrijving en het onderwijsmateriaal zijn beschikbaar in de Technasium Projectenbibliotheek.
Na het Ichthus Lyceum die het spits afbeet, wordt het project ook op andere technasiumscholen in Noord- en Zuid-Holland uitgevoerd. Daarvoor wordt inmiddels samengewerkt met hogeschool InHolland. Studenten ICT van InHolland begeleiden in de rol van expert de leerlingen bij hun opdracht, bijvoorbeeld door tussentijds feedback te geven. KPN Security fungeert als opdrachtgever van het project op deze scholen.
Cyber security
Het thema cyber security is actueel en relevant voor iedereen die zich online begeeft. De kennis bij gewone gebruikers is echter beperkt. Onze maatschappij raakt steeds meer gedigitaliseerd. Gegevens worden toevertrouwd aan de cloud en zijn overal op de wereld toegankelijk via internet. Geldzaken, boodschappen doen, communiceren, vrijwel alles gebeurt online. We kunnen niet meer functioneren zonder een altijd goed werkende en toegankelijke digitale wereld.
Toename cybercriminaliteit
De toenemende afhankelijkheid van ICT maakt digitale infrastructuren en gegevens steeds interessanter voor criminele activiteiten. Elk jaar nemen de meldingen van cybercriminaliteit toe bij zowel bedrijven en organisaties, maar ook met individuele personen als slachtoffer. Websites en servers worden gehackt om toegang te krijgen tot data en processen, of ze worden versleuteld met ransomware. Met phishing mails wordt geprobeerd om toegang te krijgen tot bankrekeningen en persoonlijke gegevens worden verzameld voor identity theft.
Het plegen van cybercriminaliteit wordt bovendien steeds makkelijker. Op het internet zijn doe-het-zelfpakketten voor ransomware en online tutorials over hacken verkrijgbaar. Het plegen van cybercrime wordt daardoor voor iedereen mogelijk.
Online gedrag
Ons eigen gedrag op internet is een belangrijke factor bij cyber security. Hoe ga je om met privacy, weet je bijvoorbeeld wel aan wie je je persoonlijke gegevens allemaal geeft? Apps die je gebruikt verzamelen gegevens. Dat die gegevens online worden opgeslagen, maakt dat ze een mogelijk doelwit worden voor hackers. Maar ook de manier waarop bedrijven met je gegevens omgaan is een belangrijk aandachtspunt. Het is dus belangrijk om zelf goed na te denken over je online gedrag en hoe je omgaat met het beschermen van je privacy.
Onderzoeksresultaten
Een vooronderzoek vormde een van de onderdelen van het project, waarvan de leerlingenteams ook de resultaten presenteerden, zoals de voorbeelden van 2 teams van Ichthus Lyceum laten zien: